“Neehee! Ik wil hier blijven” schreeuwt ze en rent het schoolplein af. Als haar rode paardenstaart om de hoek verdwijnt staat haar moeder zuchtend op. “Ik dacht dat we de nee-fase voorbij waren. Echt, het is iedere dag discussie.”

Heiltje van Rijn is opvoedcoach en moeder van twee kinderen: “Het is een misvatting te denken dat alleen peuters nee-fases kennen. Tweejarigen, maar ook kleuters maken een morele ontwikkeling door. Vijfjarigen beseffen dat ze invloed hebben. Dat oefenen ze uit. Eerst bij ouders, broertjes en zusjes, later ook bij anderen die wat verderaf staan. Anders dan een peuter weet een kleuter dat er, naast boosheid, ook andere manieren zijn om iets voor elkaar te krijgen. Helpen of lief doen bijvoorbeeld.”

‘Patty? Mag ik bij jou zitten? Onze kleuter klimt op mijn schoot en slaat haar armpjes om mijn nek. Weet je? Jij bent de aller-allerliefste.’ Ik krijg een kus op mijn wang. ‘Echt waar.’ Ze is even stil, kijkt mij aan en zegt: ‘Mag ik nu tablet kijken?’

Heiltje wijst mij op de ontwikkelfasen, beschreven door ontwikkelingspsycholoog Jean Piaget. Hij zegt: “Kinderen ontwikkelen logica en leren zich richten op de ander. Ook worden zij zich bewust van het beeld wat ze van zichzelf naar buiten willen brengen.” Heiltje: ‘Kleuters ervaren meestal nog geen schaamte, maar zijn zich wel bewust dat anderen naar hen kijken.´

“Nee! Iedereen ziet mijn blote billen!” Op onze kampleerplek staat een picknicktafel met een ideale hoogte voor de driemaal daagse – van pyjama naar jurkje, van jurkje naar badpak, terug naar jurkje naar pyjama- verkleedpartij, maar daar komt niets van in. Omkleden in de tent, anders niet. Waar onze kleuter vorig jaar het liefst overal in haar blootje liep wordt ze met haar vijf jaar ineens zelfbewust. En ik? Ik kreeg het in mijn rug.

Heiltje: “Kleuters geloven heilig in spoken, Sinterklaas én in zichzelf. Ik kan fietsen, want ik val niet. Dat is de logica van een vijfjarige. Hun wereldje wordt door school, zwemles en fietsen rap groter, maar dat betekent niet dat ze zelfstandig zijn. Het inschatten van het eigen kunnen, dat is nog moeilijk. Rotsvast zijn de ontwikkelingsfasen overigens niet. Ook per onderwerp kan het nog verschillen.”

‘Nou, ga maar meid.´ Het schoolvriendinnetje fietst wiebelend de straat uit. Ik fiets achter haar aan. We rijden het schoolplein over waarna ze omkijkt en zegt: “Waarom fiets jij mee? Ik kan het zelf. Kijk maar!” Ze fietst hard weg. “Ik weet heus wel waar ik woon hoor” roept ze nog na.

Met een zucht sta ik ook op. Mijn knieën kraken. ‘Schat, we gaan’ zeg ik tegen onze kleuter. “Nu al? Jij bent gemeen! Ik wil jou nooit meer zien!” klikt het vanaf de glijbaan. Ik kijk mijn collega-moeder aan en knik instemmend: ‘Ik ben twee en ik zeg nee? Ik ben vijf en ik overdrijf.’

Foto credits: Freepik