‘Met een VOG voor vrijwilligers help je grensoverschrijdend gedrag op je vereniging buiten de deur te houden.’ Dit spotje, uitgezonden tijdens de Week tegen Kindermishandeling, deed mijn wenkbrauwen fronsen. Sinds wanneer laten dieven, misbruikers en oplichters zich tegenhouden door een papiertje? Een VOG is irrelevant en achterhaald, zoals een oud schoolrapport.

‘Een VOG is een verklaring waaruit blijkt dat uw (justitiële) verleden geen bezwaar vormt voor het vervullen van een specifieke taak of functie in de samenleving.’ Zo luidt de tekst op de website van Justis, de screeningsautoriteit van het ministerie van Justitie en Veiligheid. Werkgevers, stagebedrijven en verenigingen vragen om een VOG en vertrouwen er volledig op. Je hebt een blanco strafblad, dus je bent betrouwbaar. Maar, een VOG zegt niets over huidig functioneren terwijl juist dat relevant is. Benno, Joran en Robert. Alle drie veroordeeld voor zedenmisdrijven en levensdelicten. Detail? Zij hadden destijds een blanco strafblad. Een VOG hadden zij moeiteloos gekregen.

Als zestienjarige gestraft wegens winkeldiefstal of joyriden? Dan kun je tot je achttiende een stage in de detailhandel, logistiek of hulpverlening vergeten. Geen stage? Dan ook geen diploma. Geen diploma? Geen werk. Geen werk? Dan verdien je geen geld. En zo glijden jongeren eenvoudig weer af richting criminaliteit. De staatsecretaris van Justitie en Veiligheid verkortte daarom de terugkijktermijn voor jongeren van vier naar twee jaar. Dat lijkt genereus, maar legt tegelijkertijd een bom onder de verklaring. Dit besluit zegt: ‘Ja, we kijken wel terug, maar niet zó lang dat het jongeren in hun toekomstkansen belemmerd.’ Tja, wat is een VOG dan nog waard?

`Geen stage? Dan ook geen diploma. Geen diploma? Geen werk. Geen werk? Dan verdien je geen geld.

En zo glijden jongeren eenvoudig weer af´

VOG’s zijn bovendien onvolledig en verouderen snel. Veroordelingen buiten de Europese Unie ontbreken in zijn geheel, strafbare feiten gepleegd binnen de EU staan er op als het slachtoffer minderjarig was. Veroordelingen in de Benelux verschijnen wel op je VOG. De geldigheid van een VOG is voor de meeste branches drie maanden. Welke werkgever betaalt ieder kwartaal de VOG-kosten voor ál zijn personeel? Juist.

‘Er lopen meer gekkies los dan dat er vastzitten’ zei mijn vader altijd. Omring een minderjarige daarom altijd door twee volwassenen. Dit vierogenprincipe houdt ongewenst gedrag wél tegen. Stel het -net zoals in de kinderopvang- verplicht voor kerken, sportclubs en verenigingen. Overdreven? Bedenk dan dat een misbruikpleger in 93 procent van de gevallen een bekende is van het slachtoffer. Het idee van de man in de regenjas springend uit de bosjes is achterhaald. En bedenk ook dat niet ieder slachtoffer aangifte doet.

Mensen houden ongewenst gedrag buiten de deur, een VOG sukkelt je in slaap.