‘De kinderen in de klas vragen waarom ik bezoek heb. Dat vind ik niet leuk!’ Prinses* smijt haar tas op de grond. Haar linkerschoen, die ze uitschopt, ontwijk ik nog net. Een nieuw schooljaar, nieuwe klasgenootjes, die stellen vragen. Begrijpelijk. En lastig. Moeten we uitleg geven op school? En hoe doe je dat zonder een groep kleuters bang te maken? Ik deed het zo.
‘Prinses woont bij mij en Paul, maar ze heeft nóg een papa en mama’
22 paar ogen kijken mij nieuwsgierig aan. Het kleuterstoeltje waar ik op zit is oncomfortabel; keihard en te laag. Zittend op mijn schoot voel ik hoe Prinses* haar beenspieren aanspant. Haar ademhaling versnelt. Ze trekt haar schouders op. ‘Bij papa en mama woonde Prinses* toen ze nog heel klein was. Thuis ging het niet goed. Er was veel ruzie.’ Prinses* bijt op haar vingers. Dit gedeelte vindt ze het moeilijkst. ‘Een mevrouw kwam langs. De grote mensen hebben toen lang met elkaar gepraat. Ze spraken af dat Prinses* ergens anders moest gaan wonen.’
‘Wij doen dingen anders dan haar papa en mama’
Prinses* moest wennen aan ons. Wij eten andere dingen. Onze regels zijn streng. Prinses* vindt het fijn om bij ons te wonen. Maar, soms mist ze ook haar papa en mama.’ Prinses* knikt heftig haar hoofd. ‘Gelukkig ziet Prinses* haar papa en mama iedere week. Dat heet bezoek. En? Lukt het dan om bij iemand te gaan spelen?’ Prinses* schudt haar hoofd: “Nee. Bezoek gaat altijd voor.”
“Mijn papa en mama zijn gescheiden”
klinkt het ineens rechts van ons. “Ik zie mijn papa nooit”, klinkt het vanaf de linkerkant. “Ik woon soms bij mijn papa én soms bij mijn mama!” roept een meisje vanaf de overkant. ‘Missen jullie mama als je bij papa bent en papa als je bij mama bent?’ vraag ik. De kleuters knikken. Een jongetje, zittend naast ons, kijkt mij aan en fluistert: “Ik heb geen papa. Ik heb twee mama’s”. Ik kijk Prinses* aan en zeg: ‘Nou schat, je ziet het. Bij heel veel kindjes gaat het thuis net even anders!’ Prinses lacht. Ik voel haar beenspieren ontspannen. Haar schoudertjes zakken.
1,1 miljoen kinderen groeien op in een patchwork-, eenouder-, regenboog-, kortom, anders-dan-anders-gezin. Is dat een issue? Op school of elders? Ik lees graag je ervaringen.
Zo goed dat de andere kleuters ook hun ‘andere’ gezinssituatie kunnen delen. Weet nog zo goed dat mijn zoontje thuiskwam en vertelde hoeveel kinderen in zijn klas ook ouders hadden die gescheiden waren..
Ruim 55 jaar geleden ging dit soort dingen heel anders. Geen gesprek thuis, laat staan op school. Scheiden was een taboe en twee vaders of moeders bestond al helemaal niet. Dus ja, als bv geadopteerd kind was je absoluut anders dan andere kindjes. Eenmaal per maand kwam een “tante” op bezoek met een cadeau. Geen idee wie die tante was en waarom je een cadeau kreeg. Dagen voor de tante kwam werd de sfeer in huis anders. Laat staan op de dag zelf. Als kind wist je niet wat er speelde. Woorden kon je er niet aan geven, gevoel des te meer. Maar met dat gevoel kon je geen kant op. Omgaan met conflicten en gevoelens leerde je snel af, als je daar überhaupt al mee om kon gaan. Want mocht je die “tante” wel aardig vinden en blij zijn met het cadeautje? Of deed je dan je “vader en moeder” pijn? Al snel leerde je op hele jonge leeftijd gevoelens opzij te zetten en conflicten vermijden. Al ruim 55 jaar is dit alles een issue in je leven. Zaadjes die op jonge leeftijd gepland zijn maar nooit geuit konden worden. Ze hebben je leven richting gegeven zonder dat je ze ooit op waarde hebt kunnen toetsen.
Wat fijn om te lezen hoe anders het voor de kindjes nu is. Hopelijk krijgen zij wel ruimte om zaken te uiten en er met elkaar over te praten. Zodat ze niet denken dat ze de enige zijn. Doordat je wel over zaken praten mag waardoor je niet de rest van je leven in een keurslijf van vroeg geplante zaadjes opgesloten hoeft te blijven leven.