‘Onze pleegpeuter eet alleen bij mij op schoot. Als dat niet kan gilt ze alles bij elkaar. Ze bepaalt de sfeer aan tafel. De andere kinderen hebben er last van. Wat te doen?’ Ik las deze noodkreet op Facebook en dacht: wat een geluk dat dit kind zo lastig* is mama!

Deze pleegmoeder is een bofkont omdat het kind emoties toont. Ze maakt duidelijk dat ze boos of bang is, ze geeft haar grens aan. Dit gedrag is heel gezond. Kinderen doen hun ouders na. Als ouders weinig begripvol, snel boos of onvoorspelbaar zijn leren kinderen niet omgaan met de eigen emoties. We zien dan ook dat pleegkinderen veel meer moeite hebben met het tonen van emoties dan kinderen die vanaf hun geboorte in een gezonde omgeving opgroeien.

Deze pleegmoeder boft ook omdat dit kind veiligheid en troost zoekt. Ze kruipt op schoot. Ze voelt zich angstig en zoekt de hulp van een volwassene die ze vertrouwd. Ook dit is gezond gedrag. Je ziet dit veilig gehechte kinderen ook doen. Niet aan de eettafel -veilig gehechte kinderen voelen zich zelden onveilig in hun eigen huis- maar wel wanneer het kind achterblijft op school of bij de oppas. Tachtig procent van de kinderen die verwaarlozing meemaakt ontwikkelt een hechtingsstoornis. Afweren of onverschillig reageren op ouders en verzorgers is hier een kenmerk van. Deze kinderen zoeken geen troost.

Mijn kinderen? Die zouden netjes wachten met eten tot iedereen aan tafel zat, hun bord leeg eten, bestek gebruiken en wachten met van tafel gaan tot iedereen klaar was.

Een zware steen verplaatsen zonder instructie of hijskraan, dat is pleegzorg. Onder de steen liggen stokken -therapie, opvoedboeken, begeleiding- om de route te vergemakkelijken. Op een vlakke ondergrond rolt de steen gelijkmatig en gestaag vooruit. Maar het leven is geen spiegelvloer. Je komt onderweg kuilen, hobbels en drempels tegen waardoor de steen omrolt. Hoe krijg je de steen weer rechtop? Hoe krijg je ‘m weer aan het rollen? Je denkt na, je past aan en herstart. Dit doe je bij ieder obstakel. En dan weer opnieuw, opnieuw en opnieuw.

Ook ik had verwachtingen. Mijn kinderen? Die zouden netjes wachten met eten tot iedereen aan tafel zat, hun bord leeg eten, bestek gebruiken en wachten met van tafel gaan tot iedereen klaar was. Ik was consequent, duidelijk en gaf niet toe. En dus had ik iedere avond ruzie aan tafel. Door los te laten -op vrijdag eten we met onze handen bijvoorbeeld en ze mag eerder van tafel – is er rust gekomen. Gek genoeg zit ze nu vaker en langer aan tafel dan toen we haar nog ‘dwongen.’ Ze noemt het zelfs gezellig.

Lieve pleegmama. Je doet het goed. Deze fase, deze kuil in de weg, gaat voorbij. Dit kind eet op haar achttiende echt wel gewoon zittend op een stoel. Tot die tijd? Laat je verwachtingen los, neem haar op schoot en knuffel nog eens extra. Ze heeft het nodig.

* Lees ook vooral dit boekje van Berthold Gunster. Het relativeert.